Συνήθως, πρώτα φορτώνεται στην κύρια μνήμη του υπολογιστή μία εφαρμογή και ακολούθως το λειτουργικό σύστημα.

Μια από τις κεντρικές αρμοδιότητες του λειτουργικού συστήματος είναι ο έλεγχος του υλικού.

Εάν χρησιμοποιούμε μια εφαρμογή επεξεργασίας κειμένου και θέλουμε να εκτυπώσουμε μία επιστολή, η επικοινωνία με τον εκτυπωτή επιτυγχάνεται απευθείας, μέσω της εφαρμογής, χωρίς να χρειάζεται η παρεμβολή του λειτουργικού συστήματος.

Το λειτουργικό σύστημα διαχειρίζεται την Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας.

Η διαχείριση των διάφορων τύπων μνήμης γίνεται μέσω του λογισμικού εφαρμογών.

Η διαχείριση του συστήματος αρχειοθέτησης δεν είναι μια από τις βασικές λειτουργίες του λειτουργικού συστήματος.

Τα περισσότερα σύγχρονα λειτουργικά συστήματα επιτρέπουν τη σύνδεση ενός υπολογιστή, τόσο σε τοπικά δίκτυα, όσο και στο Διαδίκτυο.

Το λειτουργικό σύστημα διαχειρίζεται το επίπεδο πρόσβασης του κάθε χρήστη σε έναν υπολογιστή.

Όταν κάποιο πρόγραμμα, το οποίο ανήκει στην κατηγορία του Λογισμικού εφαρμογών, χρειάζεται να χρησιμοποιήσει κάποια συσκευή, απευθύνεται στο λειτουργικό σύστημα που αναλαμβάνει την επικοινωνία με τη συσκευή εκ μέρους του.

Μια εφαρμογή η οποία λειτουργεί σε έναν υπολογιστή, ο οποίος διαθέτει ένα συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα, πάντοτε μπορεί να λειτουργήσει και σε έναν άλλο υπολογιστή, ο οποίος διαθέτει κάποιο άλλο λειτουργικό σύστημα.