Ενότητα
1
Βασικές Έννοιες της
Πληροφορικής
Οι διάφοροι τύποι των Η/Υ
q
Υπέρ-υπολογιστές (super computers)
-
Υπολογιστές με υπέρ-δυνατότητες.
Μεγάλοι σε μέγεθος και ακόμα «μεγαλύτεροι» σε υπολογιστική ισχύ.
Χρησιμοποιούνται από το στρατό, μεγάλα ερευνητικά κέντρα, διαστημικές υπηρεσίες
κ.τ.λ.
q
Μεγάλα
συστήματα υπολογιστών (mainframe computers)
-
Εξυπηρετεί εκατοντάδες έως χιλιάδες
χρήστες ταυτόχρονα. Χρησιμοποιούνται κυρίως από κέντρα έρευνας, μεγάλες
εταιρείες, τράπεζες, κρατικές υπηρεσίες, πανεπιστήμια, κ.τ.λ. Αποτελούνται από
μία κεντρική μονάδα και πολλούς
τερματικούς σταθμούς (terminals).
-
Π.χ.
τα συστήματα Gray.
q
Μίνι
υπολογιστές (minicomputers)
-
Εξυπηρετούν δεκάδες έως εκατοντάδες
χρήστες ταυτόχρονα. Χρησιμοποιούνται κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
ή τοπικά δίκτυα ως διακομιστές (servers).
-
Π.χ.
AS/400 τηςIBM και VAX της DEC.
q
Προσωπικοί υπολογιστές ή
μικροϋπολογιστές (Personal Computers - PCs)
-
Επιτραπέζιοι (Desktop)
-
Φορητοί (Laptop,
Notebook)
-
Υπολογιστές χειρός (Handheld, Palmtop)
q
Έχουμε
τους IBM PCs και στους συμβατούς IBM, αλλά τους Apple Macintosh
Τεχνολογία των
Πληροφοριών
Ο όρος της Πληροφορικής - και εν
γένει της Τεχνολογίας της Πληροφορικής (Information Technology) - είναι ένας γενικός όρος για να
περιγράψουμε το σύνολο των τεχνολογιών που σχετίζονται με τα εξής
:
1. την εύρεση,
2. τη συλλογή,
3. την
οργάνωση,
4. την επεξεργασία
και
5. τη διάδοση δεδομένων και
πληροφοριών.
Οι Βασικές Λειτουργίες
Ενός Ηλεκτρονικού Υπολογιστή
Ø
Να
δέχεται πληροφορίες και δεδομένα μέσω των συσκευών
εισόδου.
Ø
Να
επεξεργάζεται τις πληροφορίες και τα δεδομένα που έχουν εισαχθεί, μέσω της
Κ.Μ.Ε.
Ø
Να
αποθηκεύει προσωρινά τα αποτελέσματα της επεξεργασίας στην κύρια μνήμη
RAM
Ø
Να
αποθηκεύει τα αποτελέσματα της επεξεργασίας στις συσκευές μόνιμης
αποθήκευσης
Ø
Να
εξάγει τα αποτελέσματα της επεξεργασίας μέσω των συσκευών
εξόδου
Συσκευές
Εισόδου
q
Η
ιχνόσφαιρα (trackball)
q
Ο
σαρωτής (scanner)
q
Η
φωτογραφίδα (light pen)
q
Ψηφιακή φωτογραφική
μηχανή
q
Το
χειριστήριο παιχνιδιών (joystick)
q
Η
πινακίδα αφής (touch pad)
q
Το
μικρόφωνο (microphone)
q
Συσκευή ανάγνωσης ραβδοκωδίκων
(bar code reader)
Συσκευές
Εξόδου
q
Η
οθόνη (monitor) - πρόκειται για μια Μονάδα Οπτικής
Παρουσίασης (VDU - Visual Display Unit)
§
CRT
(Cathode Ray Tube)
§
TFT (Thin
Film Transistor)
§
LCD
(Liquid Crystal Display)
q
Τα
ηχεία (speakers)
q
Ο
εκτυπωτής (printer)
q
Ο
σχεδιογράφος (plotter)
Περιεχόμενα της Κεντρικής
Μονάδας του Υπολογιστικού Συστήματος
Η Κεντρική Μονάδα είναι το «κουτί»
του υπολογιστή. Φαίνεται αρκετά συμπαγές, αλλά στην πραγματικότητα αποτελείται
από πολλά τμήματα. Κάθε ένα από τα μέρη αυτά εξυπηρετεί συγκεκριμένο σκοπό.
Ορισμένα από αυτά είναι απαραίτητα για την λειτουργία του υπολογιστή, ενώ άλλα
όχι.
Η ραχοκοκαλιά του της κεντρικής
μονάδας, και κατ’ επέκταση του υπολογιστικού συστήματος, είναι η Μητρική Πλακέτα
(Motherboard ή Main-board). Επάνω στην Μητρική Πλακέτα, θα
«ενσωματωθούν» σχεδόν όλα τα υπόλοιπα μέρη του υπολογιστή.
Επάνω στη Μητρική Πλακέτα, λοιπόν,
βρίσκονται η Κ.Μ.Ε., η μνήμη RAM, οι Μονάδες Μόνιμης Αποθήκευσης, οι
Κάρτες Επέκτασης, όπως η Κάρτα Οθόνης (ή Video), η Κάρτα Ήχου, η Κάρτα Δικτύου,
καθώς επίσης η μνήμη ROM και η
μπαταρία.
Η Κεντρική Πλακέτα αποτελεί τον
δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των μερών που προαναφέρθησαν.
Λογισμικό
Το σύνολο των εντολών που πρέπει να
δεχθεί ένας υπολογιστής, προκειμένου να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία ή
λειτουργία αποτελεί το Λογισμικό (Software).
Το Λογισμικό διακρίνεται σε δύο
μεγάλες κατηγορίες :
Τα Λειτουργικά Συστήματα αποτελούν
τη βάση – το θεμελιώδη λίθο – του λογισμικού, όπως η μητρική πλακέτα για το
υλικό (hardware) αντίστοιχα.
Το Λ.Σ. παρέχει τη διασύνδεση
(interface) ανάμεσα στο χρήστη, το υλικό, και
το λογισμικό ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αποτελεί θα λέγαμε τη γέφυρα
επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπου και μηχανής.
Προκειμένου να εγκαταστήσουμε μια
εφαρμογή σε έναν υπολογιστή, θα πρέπει πρωτίστως να έχει εγκατασταθεί το
λειτουργικό σύστημα.
Κάθε εφαρμογή είναι ανεπτυγμένη
ανάλογα με το που θα «τρέξει», δηλαδή σε πάνω σε πιο λειτουργικό σύστημα θα
εγκατασταθεί.
Κάποια από τα πιο γνωστά Λ.Σ.
έπονται :
q
MS – DOS (Microsoft – Disk Operating System) : προηγήθηκε των Windows, ενώ το περιβάλλον ήταν σε γραμμές
εντολών (command prompt) και δεν περιελάμβανε
γραφικά.
q
Windows 95, 98, ME, NT, 2000, XP
: το λογισμικό που χρησιμοποίησε γραφικό
περιβάλλον (GUI – Graphical User Interface).
q
Unix : λογισμικό ανοιχτού κώδικα, αξιόπιστο
και αποδοτικό, χωρίς όμως γραφικό περιβάλλον, αλλά με γραμμές
εντολών.
q
Linux
: η λογική εξέλιξη του Unix, που χρησιμοποιεί GUI, καθώς επίσης δεν έχασε την
αξιοπιστία και την δύναμή του, αλλά προστέθηκε ευχρηστία, και όλα αυτά δωρεάν
και διαθέσιμο για όλους.
Ακολουθούν ορισμένες κατηγορίες
λογισμικού εφαρμογών :
q
Εφαρμογές γραφείου (π.χ.
MS – Office, Open Office)
o
Επεξεργαστές
κειμένου
o
Υπολογιστικά
φύλλα
o
Διαχείριση Βάσεων
Δεδομένων
o
Παρουσιάσεις
q
Εφαρμογές
πολυμέσων
q
Παιχνίδια
q
Φυλλομετρητές (browsers, π.χ. Internet Explorer, Netscape, Mozilla Firefox)
q
Εφαρμογές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
(π.χ. Outlook)
q
Εφαρμογές για τη
διακυβέρνηση
q
Εφαρμογές για
νοσοκομεία
q
Εκπαιδευτικές
εφαρμογές
q
Εφαρμογές για
επιχειρήσεις
Πνευματικά
Δικαιώματα
Τα δικαιώματα χρήσης όλως των
πνευματικών δημιουργημάτων, όπως ένα βιβλίο, ένας πίνακας ζωγραφικής, ένα
μουσικό κομμάτι, προγράμματα υπολογιστών, γραφικά και πολλά άλλα, προστατεύονται
από ένα νομικό πλαίσιο. Έτσι, τα δημιουργήματα προστατεύονται από τις παράνομες
αντιγραφές, και την παράνομη πώληση ή ενοικίαση.
Για να χρησιμοποιήσουμε ένα
πρόγραμμα θα πρέπει να έχουμε την
άδεια χρήσης του (license).
Η προστασία των πνευματικών
δικαιωμάτων ενός έργου συνήθως επισημαίνεται με το σύμβολο του Copyright Ó.
Τύποι
Λογισμικού
Η χρήση ενός προγράμματος
προϋποθέτει, συνήθως, την αγορά μιας άδειας χρήσης τελικού χρήστη (end-user-license agreement), της οποίας οι όροι διαφέρουν από
πρόγραμμα σε πρόγραμμα – ανάλογα και με τον τύπο αυτού. Ορισμένοι τύποι
λογισμικού, έπονται :
q
Δωρεάν Λογισμικό
(Freeware)
Παρόλο που η χρήση των προγραμμάτων
αυτών είναι δωρεάν, έχουν πνευματικά δικαιώματα και ενδεχομένως να μην
επιτρέπεται να αντιγράψουμε, να ενοικιάσουμε ή πουλήσουμε
αυτά.
q
Λογισμικό Δοκιμαστικής
Χρήσης (Shareware)
Συνήθως πρόκειται για λογισμικό που
μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για ορισμένο χρονικό διάστημα (π.χ. ένα μήνα) ή για
περιορισμένο αριθμό χρήσεων (π.χ. 20 φορές).
Είναι ίσως ο καλύτερο τρόπος
διαφήμισης του προϊόντος.
q
Λογισμικό Ανοιχτού
Κώδικα (Openware)
Προγράμματα με ελεύθερο κώδικα, όπου
ένας άλλος προγραμματιστής δύναται να το αναπτύξει με έναν δικό του τρόπο. Ένα
τυπικό παράδειγμα αποτελεί το λειτουργικό σύστημα Linux (και βεβαίως παλαιότερα του
Unix).
Ο Κύκλος Ζωής ενός
Προγράμματος
Έπονται εν συντομία τα σημαντικά
βήματα που ακολουθεί ένας προγραμματιστής κατά την ανάπτυξη ενός λογισμικού
:
q
Συλλογή πληροφοριών σχετικά με το
σκοπό που θα επιτελεί το πρόγραμμα
q
Ανάλυση των ανωτέρω
παραμέτρων
q
Σχεδιασμός μιας λύσης (με χρήση
Διαγραμμάτων Ροής ή UML)
q
Ανάπτυξη προγράμματος επιλέγοντας
την πιο κατάλληλη γλώσσα προγραμματισμού (συνήθως – τώρα πια – επιλέγεται η
γλώσσα με την οποία είναι περισσότερο εξοικειωμένος ο
προγραμματιστής)
q
Έλεγχος, δοκιμές – πιλοτική χρήση
του προγράμματος, προκειμένου να φανούν σε πραγματικό περιβάλλον οι τυχόν
ελλείψεις της εφαρμογής.
q
Διόρθωση – αποσφαλμάτωση
προγράμματος
q
Συντήρηση προγράμματος (κάτι που
χρονικά καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος κατά τη διάρκεια «ζωής» του
προγράμματος)
Μονάδες
Μέτρησης
Δυαδικό
Ψηφίο -
binary digit (bit)
8 bit = 1 byte - binary term
(byte)
1 kilobyte =
1024 byte (ή 2 εις τη δεκάτη byte)
1 megabyte =
1024 kilobyte =
1024 * 1024 byte (ή 2 εις τη εικοστή byte)
1 gigabyte =
1024 MB
1 terabyte =
1024 GB
Νόμος περί Προστασίας
Προσωπικών Δεδομένων
Ευαίσθητα θεωρούνται τα δεδομένα που
ακολουθούν :
q
πολιτικά
φρονήματα
q
θρησκευτικές ή φιλοσοφικές
πεποιθήσεις
q
τη
φυλετική ή εθνική προέλευση
q
τη
συμμετοχή σε ενώσεις, σωματεία και συνδικαλιστικές
οργανώσεις
q
την
υγεία
q
την
κοινωνική πρόνοια
q
την
ερωτική ζωή
q
αλλά
και τα σχετικά με ποινικές διώξεις ή καταδίκες
Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα
πρέπει να συλλέγονται με τρόπο θεμιτό και νόμιμο για καθορισμένους, σαφείς και
νόμιμους σκοπούς, και να υφίστανται θεμιτή και νόμιμη επεξεργασία βάσει των
σκοπών αυτών.
Τι είναι το Διαδίκτυο
(Internet)
Το
Διαδίκτυο είναι ένα καθολικό δίκτυο υπολογιστών, που παρέχει διάφορους πόρους
και δεδομένα στον κόσμο που το χρησιμοποιεί.
Στο
Διαδίκτυο «τρέχουν» διάφορες υπηρεσίες. Τρεις από τις ποιο γνωστές είναι
:
Η
σύνδεση ενός Η/Υ δίχως την κατάλληλη προστασία ελλοχεύει κινδύνους, όπως τον να
προβληθεί το εν λόγω σύστημα από ιούς, να πραγματοποιηθεί εισβολή από
hacker και
cracker, είτε
από άλλου είδους απειλητικές ή απλά ενοχλητικές ενέργειες.
Τρεις
βασικοί παράμετροι θα πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε προσωπικό υπολογιστήρα,
προκειμένου ο τελευταίος να διατηρεί το σύστημά του σε καλή λειτουργία
:
Οι
μηχανές αναζήτησης είναι εφαρμογές που ως σκοπό έχουν να εντοπίζουν λέξεις ή
φράσεις κλειδιά που εμπεριέχονται σε σελίδες του Διαδικτύου. Έτσι, δικτυακές
πύλες (portals) δίνουν
τη δυνατότητα να αναζητήσουμε και να βρούμε σελίδες που έχουν θέματα που μας
ενδιαφέρουν. Η κλασική μηχανή αναζήτησης είναι το Google.
Γρήγορη και αποτελεσματική, αλλά συνάμα λιτή με ευκολία στη
χρήση.
Όλες οι
διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αποτελούνται από τέσσερα βασικά μέρη (και
μεταξύ αυτών δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα κενό διάστημα)
:
q
Όνομα
χρήστη, π.χ. Bmichal
q
Το
σύμβολο @ (at)
q
Όνομα
του παροχέα της ηλεκτρονικής θυρίδας (domain
name), π.χ.
Gmail
q
Είδος
παροχέα ή επίθεμα χώρας, π.χ. Com
Δηλαδή,
για παράδειγμα, μία έγκυρη διεύθυνση είναι η bmichal@gmail.com
Υγιεινό Περιβάλλον
Εργασίας
Οι συχνοί χρήστες των ηλεκτρονικών
υπολογιστών κινδυνεύουν από διάφορες παθήσεις οι οποίες μπορεί να οφείλονται
είτε στη λάθος στάση του σώματος, είτε στο κακό στήσιμο του σταθμού εργασίας,
είτε γενικότερα σε ανθυγιεινό περιβάλλον εργασίας.
Η γνωστότερη από αυτές τις παθήσεις
είναι το Σύνδρομο Επαναληπτικής Καταπόνησης
(Repetitive
Strain
Injury - RSI). Ο όρος RSI καλύπτει όλα τα είδη των
τραυματισμών των μυών και των νεύρων των άνω άκρων, όπως για παράδειγμα το
σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα, την επικονδυλίτιδα, τις θυλακίτιδες, την
τενοντοελυτρίτιδα κ.ά.
Προκειμένου να αποφύγουμε το εν λόγω
σύνδρομο και τις παθήσεις όπου αυτό περιλαμβάνει, θα πρέπει να συμβαδίζουμε με
τις ακόλουθες οδηγίες :